I/ Vài điều cần biết về bệnh sởi:

Bệnh sởi là bệnh lây truyền cấp tính qua đường hô hấp, do vi rút sởi gây nên. Bệnh có đặc điểm lâm sàng là sốt, viêm kết mạc mắt, viêm long đường hô hấp và tiêu hoá, có phát ban dát đỏ mọc tuần tự từ mặt đến thân mình. Bệnh sởi chủ yếu xảy ra ở trẻ em dưới 5 tuổi và người lớn chưa được tiêm vắc xin phòng sởi, nếu không phát hiện kịp thời có thể bùng phát thành dịch rất cao.

Tại Việt Nam, sởi lưu hành quanh năm, mạnh nhất vào các thời điểm giao mùa với đặc điểm thời tiết diễn biến phức tạp, nắng mưa thất thường, nhất là vào thời điểm giao mùa Đông – Xuân. Sởi tại Việt Nam được ghi nhận có chu kỳ gây dịch khoảng 4 – 5 năm/lần

Hiện chưa có phương pháp điều trị kháng virus đặc hiệu cho virus sởi, cho đến nay theo ghi nhận của y văn thế giới, người sau khi mắc sởi sẽ có miễn dịch bền vững suốt đời, nếu người đó không bị mắc các bệnh suy giảm miễn dịch hay không bị các bệnh phải dùng các thuốc corticoid gây suy giảm miễn dịch.

II/ Bệnh sởi lây truyền như thế nào?

Virus sởi rất dễ lây qua ho và hắt hơi, tiếp xúc gần hoặc tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm hoặc dịch tiết mũi họng. Virus vẫn hoạt động và dễ lây trong không khí hoặc trên các bề mặt bị nhiễm trong gần 2h. Nó có thể lây truyền từ người mắc bệnh trong vòng 4 ngày trước khi bắt đầu phát ban cho tới 4 ngày sau khi phát ban. Chính vì thế, ngay cả trong giai đoạn ủ bệnh, bệnh sởi chưa khởi phát và ngay cả khi trong giai đoạn phục hồi, phát ban biến mất, virus sởi vẫn có thể lây lan từ người sang người.

Thông thường bệnh sởi diễn ra 4 thời kì:

• Thời kì ủ bệnh: 8 - 11 ngày: Thường không có biểu hiện lâm sàng.
• Thời kì khởi phát (giai đoạn viêm long): Kéo dài 3 - 4 ngày với sốt nhẹ,  vừa hoặc sốt cao

Thời kì toàn phát (giai đoạn mọc ban): Kéo dài 4 - 6 ngày. Ban mọc trong 3 ngày: Tuần tự mọc ở sau tai, lan ra mặt rồi lan xuống đến cổ, ngực, lưng,tay, ngày 3 lan đến chân. Dạng ban là ban hồng, dát sẩn, ban nhỏ hơi nổi gờ trên mặt da, xen kẽ các ban có khoảng da lành. Ban mọc rải rác hay lan rộng dính liền với nhau thành từng đám tròn 3 - 6 mm.

Thời kì lui bệnh (giai đoạn ban bay): Ban bay theo thứ tự như nó đã mọc. Sau khi ban bay có để lại vết thâm trên da. Thông thường khi ban bay thì hết sốt, trừ khi có biến chứng thì trẻ vẫn sốt sau khi ban 

III/ Phân biệt các dấu hiệu của bệnh sốt phát ban và bệnh sởi :

• Bệnh Rubella: Thường sốt nhẹ, viêm long đường hô hấp nhẹ, ban dát sẩn dạng sởi nhưng thường ban nhỏ hơn, mọc thưa hơn và mọc sớm ngay trong 1-2 ngày đầu, ban mọc cùng lúc, khi bay không để lại vết thâm, hay có hạch sau tai, chẩm to, đau.
• Bệnh do virut có phát ban khác: Ban dát sần dạng sởi thường mọc toàn thân không theo thứ tự.
• Ban dị ứng: Ban sẩn cục (ban mề đay) toàn thân không theo thứ tự, thường ngứa, có nguyên nhân dùng thuốc, thời tiết, thức ăn,...

IV/ Hướng dẫn chăm sóc, theo dõi và phòng ngừa trẻ bị sởi :

Bước đầu nên đưa trẻ đến khám tại cơ sở y tế gần nhất, không đến chỗ tập trung quá đông bệnh nhân để tránh lây bệnh khác. Nếu trẻ bị sởi thể thông thường và đủ điều kiện chăm sóc và cách ly, thì nên chăm sóc tại nhà theo đúng hướng dẫn của các bác sĩ. Bao gồm:

• Cách ly trẻ bệnh với trẻ lành.
• Cho trẻ uống thuốc hạ sốt khi sốt ≥ 38.5°C theo chỉ định của bác sĩ.
• Người chăm sóc cần đeo khẩu trang, rửa tay sạch trước và sau mỗi lần tiếp xúc với trẻ bị bệnh.
• Giữ vệ sinh da, mắt, mũi họng: Thay quần áo, vệ sinh thân thể như tắm hàng ngày, tránh để lạnh, nhỏ mắt, nhỏ mũi bằng nước muối 0,9% ngày 3 lần.
• Vệ sinh môi trường xung quanh, giữ gìn phòng thông thoáng sạch sẽ, tránh gió lùa
• Trẻ còn bú mẹ vẫn tiếp tục cho bú và kết hợp chế độ ăn bổ sung hợp lý (nếu trẻ trên 6 tháng). Đối với trẻ lớn đảm bảo dinh dưỡng tốt, uống đủ nước, bù nước và điện giải bằng các dung dịch đường uống

• Trong trường hợp trẻ bị biến chứng của bệnh sởihoặc viêm phổi, cần bổ sung kẽm, uống nhiều nước, nước ép hoa quả chứa nhiều Vitamin A.
• Đảm bảo ăn đầy đủ chất , tránh thức ăn chứa protein dị ứng, các loại gia vị kích thích, không uống các loại nước có ga, đồ uống kích thích.

• Không dùng kháng sinh nếu không có các biến chứng.

Khi trẻ có các dấu hiệu bất thường, đã hết sốt tự nhiên xuất hiện sốt lại, ho nhiều hơn và có đờm, trẻ có biểu hiện chói mắt hoặc đi ngoài, sốt cao khó hạ kéo dài trên 48 giờ, co giật, li bì, trẻ mệt hơn, thở nhanh nông, khàn tiếng hoặc mất tiếng hoặc có các biểu hiện bất thường khác, cha mẹ cần đưa đi khám lại ngay, để bác sĩ xem xét và quyết định trẻ có cần nhập viện điều trị.

Nguồn: Vinmec.com